Opublikowano: 3/11/2021
Jako jeden z elementów instalacji odgromowej, obecność uziemienia fundamentowego warto dobrze zaplanować jeszcze przed rozpoczęciem budowy domu. Dlaczego? To proste, jest najtrwalszym, najtańszym i najprostszym możliwym rozwiązaniem. Jeśli o nim zapomnimy wybór możliwych uziomów znacznie się zawęża m.in. do zastosowania uziemienia otokowego.
Co przemawia za montażem uziomu fundamentowego? Jak dobrze go wykonać? Z jakich materiałów korzystać? Odpowiedzi znajdziecie poniżej.
Spis treści
W tym momencie warto przypomnieć sobie budowę całej instalacji odgromowej. Składa się ona z trzech głównych elementów - zwodów, przewodów odprowadzających i właśnie uziemienia. Jego rolą jest odprowadzanie do gruntu napięcia, chroniąc mieszkańców budynku przed porażeniem, do którego może doprowadzić uszkodzenie instalacji elektrycznej. Ma więc ono przede wszystkim zapewniać ochronę wszystkim ludziom i zwierzętom. Poza tym stanowi bazę asekurującą systemów elektrycznych, systemów elektronicznych, systemów ochrony odgromowej czy uziemienia anten.
Jak wspominaliśmy wcześniej uziom fundamentowy to zdecydowanie najtańsza metoda na wykonanie układu uziemiającego (oczywiście jeśli uziom wykonany jest prawidłowo).
Zgodnie z treścią §184 ust.1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 2002 roku "jako uziomy instalacji elektrycznej należy wykorzystywać metalowe konstrukcje budynków, zbrojenia fundamentów oraz inne metalowe elementy umieszczone w niezbrojonych fundamentach stanowiące sztuczny uziom fundamentowy".
Wymogi odnośnie uziomów określają również normy:
Cały uziom fundamentowy stanowią metalowe elementy w formie zamkniętego pierścienia lub prostokąta zalanego co najmniej 5 cm warstwą betonu w fundamencie budynku. Muszą być one połączone z główną szyną wyrównawczą oraz przewodami odprowadzającymi piorunochronu.
Dlaczego warto pomyśleć o tym typie uziemienia już na etapie budowy domu? Głównie ze względu na koszty. Nie są one wysokie w porównaniu z innymi rozwiązaniami, ponieważ uziom fundamentowy nie wymaga dodatkowych prac ziemnych - układa się go w wykopach wcześniej przygotowanych pod wylanie fundamentów. Cały proces montażu również jest sporą zaletą - nie jest skomplikowany i fachowcom nie zajmie dużo czasu.
Przejdźmy do szczegółów, uziemienie fundamentowe dzieli się na dwa główne rodzaje, które różni sposób wykonania i potrzebny sprzęt.
Uziom fundamentowy naturalny zazwyczaj stanowią pręty zbrojeniowe umieszczane w fundamencie budynku. Ten rodzaj uziomów może sprawić kilka kłopotów. Pręty muszą być ze sobą spawane, to wymusza od nas konsultację z projektantem konstrukcji budynku oraz inspektorem nadzorującym te prace. Naturalny uziom to rozwiązanie niedoskonałe, które powinno być stosowane jedynie w budynkach o szkielecie stalowym, w których wykorzystuje się podziemie metalowe lub żelbetonowe konstrukcje nośne oraz budynkach na palach fundamentowych wykorzystujących zbrojenie pali. Ponadto uziom naturalny nie nada się w przypadku żelbetonowych fundamentów zbrojonych jedynie siatką stalową, fundamentach z drutobetonu i fibrobetonu.
Uziom fundamentowy sztuczny to zazwyczaj pionowy, stalowy, okrągły pręt, płaskownik (bednarka) lub metalowa taśma. W odróżnieniu od uziomu naturalnego w betonie umieszczony zostaje specjalny przewód lub ich układ, których przeznaczeniem jest uziemienie, nie jest natomiast elementem konstrukcji budynku. W przypadku zastosowania sztucznego uziomu fundamentowego zbrojenie pełni jedynie rolę pomocniczą. Stalowe elementy tworzące uziomy sztuczne powinny zostać zalane betonem o grubości co najmniej 50 mm - bardzo istotne jest to, żeby dobrze on do nich przylegał. W fundamencie zbrojnym zaleca się pionowe ułożenie bednarki (na sztorc) mocując ją np. do boku zbrojenia. W fundamencie nieuzbrojonym natomiast bednarkę mocujemy na specjalnych wspornikach dystansowych wbijanych w podłoże.
Na początku warto zaznaczyć, że ułożenie uziemienia w 5-centymetrowej warstwie betonu sprawia, że unikamy problemów z korozją materiałów, jakie je tworzą.
Stal, z jakiej tworzy się pręty instalacji powinna być ocynkowana lub nieocynkowana. W uziomach wykorzystuje się również stal (lub podobny materiał) nierdzewną oraz materiały miedziane.
Do wykonania uziemienia wykorzystuje się również :
Na początek zadajmy sobie pytanie, czy uziemienie jest w ogóle obowiązkowe? Nie zawsze. Głównie jednak, w przypadku obiektów o charakterze mieszkalnym, których powierzchnia przekracza 500 m2, a wysokość 15 m. Podobny obowiązek wykonania uziemienia fundamentowego ciąży na budynkach, które są wznoszone na obszarze zagrożonych znaczącym natężeniem wyładowań elektrycznych oraz budynkach, których dach pokrywa łatwopalny materiał. Nie znaczy to jednak, że nie warto pomyśleć o montażu uziomu w każdym budynku.
Wykonanie uziemienia nie zajmuje dużo czasu, nie znaczy to jednak, że nie powinno się zlecać jego montażu profesjonalnej i doświadczonej w tym zakresie firmie.
W teorii zasady są proste. Jak już wcześniej wspominaliśmy uziom fundamentowy składa się z metalowych elementów mieszczących się w fundamencie budynku, zalanych betonem. Pamiętajmy jednocześnie, że fundament musi mieć styczność elektryczną z gruntem.
Uziom naturalny tworzy jedynie zbrojenie żelbetowego fundamentu. Elementy uzbrojenia łączy się zazwyczaj drutem wiązałkowym - to rozwiązanie wyklucza ten rodzaj uziemienia z kategorii skutecznych. Najlepszą ochronę dostarczyć może jedynie sztuczny uziom fundamentowy. Tylko on spełnia założenia wszelkich norm.
Podstawą wykonania uziomu fundamentowego jest stworzenie zamkniętego pierścienia ze stalowego pręta lub płaskownika umieszczonego w fundamencie. Ważny jest również właściwy sposób łączenia przewodów elektroenergetycznych (najlepiej przez spawanie albo połączenie zaciskami). Należy koniecznie pamiętać o tym, aby nie łączyć prętów zbrojeniowych albo bednarki za pomocą - wspomnianego przy okazji uziomu naturalnego - drutu wiązałkowego. Połączenia powinny być spawane na długości co najmniej 50 mm albo wykorzystać atestowane zaciski śrubowe.
Podczas wykonywania instalacji elektrycznej warto dodatkowo zadbać o ogranicznik przepięć. Jego zadaniem jest ochrona nie tylko każdego elementu instalacji, ale również izolacyjnych przed występowaniem przepięć.
Uziom fundamentowy to bez wątpliwości forma ochrony budynku przed wyładowaniami atmosferycznymi. Pomaga przede wszystkim w sytuacji uderzenia pioruna, wyrównując wartości potencjału między wszystkimi elementami instalacji elektrycznej a gruntem.
Czym to skutkuje? Zmniejszeniem możliwości wystąpienia pożaru powstałego wskutek uderzenia pioruna.
Jeśli zdecydujemy się na montaż uziemienia, musimy pamiętać, że mimo niewielkiego stopnia trudności wykonania całej instalacji warto polecić jej wykonanie doświadczonej firmie. Zapraszamy do kontaktu, odpowiemy na wszystkie pytania i pomożemy w realizacji montażu uziemienia w oparciu o projekty wykonane przez najlepszych w branży specjalistów.